W ramach "Seminarium Naukowego Instytutu Filozofii UG" pracownicy akademiccy prezentują i poddają dyskusji wyniki aktualnie prowadzonych badań naukowych.
Prelegent: dr Iwona Krupecka Tytuł wystąpienia: Esej O pojazdach Michela de Montaigne a De rerum natura Lukrecjusza. Próba interpretacji Link do wydarzenia: https://teams.microsoft.com/l/meetup-join/19%3afb33074bf94f419895df6f164a4d9c3e%40thread.tacv2/1645049164314?context=%7b%22Tid%22%3a%222d9a5a9f-69b7-4940-a1a6-af55f35ba069%22%2c%22Oid%22%3a%2246d80388-d278-4e47-a2b0-10cdb1cce557%22%7d Link do zespołu MS TEAMS: https://teams.microsoft.com/.../19.../conversations... Abstrakt: Esej O pojazdach Montaigne’a przez długi czas uznawany był za całkowicie niespójny, tytułowe „pojazdy” traktowano zaś jako ornament lub rodzaj zwornika sztucznie łączącego chaotyczny skądinąd tekst. Niedawne odkrycia – przede wszystkim egzemplarza De natura rerum z odręcznymi notatkami Montaigne’a – pozwalają jednak rzucić nowe światło na esej, uchwytując go jako ściśle powiązany z odczytaniem przez Montaigne’a dzieła Lukrecjusza. Moja interpretacja stanowi próbę uchwycenia znaczenia tekstu i ukazania jego struktury w odniesieniu do odczytania poematu Lukrecjusza przez Montaigne’a na trzech płaszczyznach: 1. dyskusji z ideą świata skończonego oraz ideami młodego/starego świata i postępu, 2. powtórzenia gestu Lukrecjusza, czyli oceny moralnej nałożonej na zasadniczo neutralne rozpoznanie zmienności historycznej, 3. powiązania „pojazdów” jako symboli zbytku z namysłem nad strachem przed śmiercią. Ów trzeci punkt proponuje zarazem jako wątek uspójniający cały tekst.
Prelegent: dr hab. Józef Tarnowski, prof. UG Tytuł wystąpienia: Przełom 'naturalistyczny' i 'antynaturalistyczny" w estetyce Link do wydarzenia: https://teams.microsoft.com/l/meetup-join/19%3afb33074bf94f419895df6f164a4d9c3e%40thread.tacv2/1638461878133?context=%7b%22Tid%22%3a%222d9a5a9f-69b7-4940-a1a6-af55f35ba069%22%2c%22Oid%22%3a%2246d80388-d278-4e47-a2b0-10cdb1cce557%22%7d Link do zespołu MS TEAMS: https://teams.microsoft.com/.../19.../conversations... Abstrakt: Tzw. „przełomem naturalistycznym” zajmowało się wielu autorów, którzy jednak, wedle mojej wiedzy, przeoczyli coś bardzo istotnego – iż fundamentem aksjonormatywnym naturalizmu jest dualistyczna – aleteiczno-ekspresjonistyczna – koncepcja dzieła sztuki, i że ta koncepcja jest kontradyktoryczna. Zabsolutyzowany aleteizm prowadzi do „fotografizmu”, znacznie ograniczającego albo nawet wykluczającego komponent ekspresjonistyczny, natomiast zabsolutuzowany ekspresjonizm prowadzi do porzucenia aleteizmu i w ogóle wszelkiego tradycjonalizmu. I taki był właśnie sens przełomu „antynaturalistycznego”. Ponowne otwarcie na tradycję aleteiczną nastąpiło dopiero w wyniku przełomu „postmodernistycznego”.
Prelegent: dr hab. Artur Szutta, prof. UG
Tytuł wystąpienia: „Lekko uchylona zasłona niewiedzy”
Abstrakt:
Wykład będzie dotyczył idei sytuacji pierwotnej pełniącej istotną rolę w procesie uprawomocniania lub uzasadniania zasad sprawiedliwości. Przytoczę argumenty na rzecz tezy, że proponowane przez Johna Rawlsa warunki konieczne dla symulacji rozumowań w sytuacji pierwotnej są niemożliwe do spełnienia, a zatem sytuacja pierwotna nie może pełnić wyznaczonej jej roli. Jako rozwiązanie problemu zaproponuję nieco zmodyfikowaną wersję sytuacji pierwotnej, którą określam mianem „lekko uchylonej zasłony niewiedzy”.
Prelegent: dr Marek Pepliński
Tytuł wystąpienia: Czy deterministyczny naturalizm jest do pogodzenia z racjonalnym sądzeniem?
Abstrakt: Peter Van Inwagen w artykule Argument C. S. Lewisa przeciwko naturalizmowi (Roczniki Filozoficzne 67(2):169-183, 2019) poddaje krytyce rozumowanie Lewisa z drugiego wydania książki Cuda. Lewis argumentował tam za niekompatybilnością naturalizmu pojmowanego w duchu determinizmu, z istnieniem racjonalnych poglądów (sądów), posługując się koncepcją racjonalności sądu definiowaną poprzez termin rozumowanie. Van Inwagen argumentuje, że Lewis popełnia liczne błędy w swojej argumentacji i że nie wykazuje prawdziwości wniosku, że jeśli determinizm jest prawdziwy, to nie istnieją racjonalne sądy to jest sądy wypływające z poprawnych formalnie rozumowań. W wystąpieniu przedstawię oba stanowiska, starając się wskazać na trafne i nietrafne twierdzenia wspomnianych autorów oraz będę bronił tezy, że nawet jeśli zgodzimy się, że argumentacja Lewisa w jego sformułowaniu zawiera pewne błędy, to da się dostrzec jej sedno i przeformułować w taki sposób, że kontrargumentacja Van Inwagena jej nie dotyczy.
Prelegent: dr Patryk Dziurosz-Serafinowicz
Tytuł wystąpienia: "Niepewne informacje i zmiana przekonań"
Abstrakt: Tematem wystąpienia będzie próba odpowiedzi na pytanie, czy powinniśmy zmieniać nasze przekonania na dany temat w wyniku uzyskania niepewnych informacji. Przedstawione zostaną dwa typy uzasadnienia dla odpowiedzi twierdzącej: uzasadnienie epistemiczne i pragmatyczne. Pierwsze z nich mówi nam, że zmiana przekonań jest racjonalna, ponieważ maksymalizuje trafność naszych przekonań. Drugie z nich mówi nam, że zmiana przekonań jest racjonalna, ponieważ maksymalizuje oczekiwaną użyteczność naszych decyzji.
Prelegent: dr hab. Artur Szutta, prof. UG
Temat: "Elektorzy, cnota, demokracja"
Abstrakt: Demokracja zakłada przynajmniej dwa elementy: prawo każdego obywatela do uczestnictwa w kolektywnych decyzjach wspólnoty politycznej i prawo dostępu do wiedzy (oraz uczestnictwa w debacie publicznej) koniecznej do podjęcia przemyślanej decyzji. Jeden z głównych problemów współczesnej demokracji polega na niskiej jakości politycznych decydentów (zarówno polityków, jak i wyborców) oraz samej debaty politycznej. Istnieje wiele propozycji poprawienia jakości debaty i decyzji politycznych. Jedne polegają na kładzeniu nacisku na edukację obywatelską, odpowiednie regulacje prawne, wymuszające bardziej rzetelne przekazywanie informacji, w tym redukcję tzw. fake news i manipulacji. Moim celem nie będzie jednak dyskusja na temat tych rozwiązań, lecz propozycja nowego, jak sądzę, rozwiązania. Zakładam, że w każdym społeczeństwie znajdują się osoby, które spełniają wymóg posiadania cnót koniecznych do wysokiej jakości uczestnictwa w debacie publicznej i podejmowania rzetelnie przemyślanych decyzji. Problem polega jednak na tym, jak takie osoby zidentyfikować i umożliwić im większy wpływ na debatę publiczną i wybory bez porzucania demokratycznych ideałów.Moja propozycja skupia się na metodzie wyboru takich osób oraz wyjaśnieniu, w jaki sposób mogą one wpłynąć na poprawienie jakości debaty publicznej. Jej główna idea sprowadza się do podzielenia państwa na małe sektory, w których wszyscy obywatele się znają bezpośrednio. Wybieraliby oni spośród siebie (w ramach danego sektora) jedną (lub więcej) godną zaufania osobę, która pełniłaby funkcję elektora. Na tym rola powszechnego wyborcy by się kończyła. Wszystkie pozostałe wybory (parlamentarne, do sejmików wojewódzkich, referenda, itd.) byłyby w gestii wybranych elektorów. Warto także rozważyć, czy tylko tacy elektorzy nie mieliby prawa kandydowania na wybieralne stanowiska.Wydaje się czymś racjonalnym oczekiwać, że wybór elektorów, dzięki bezpośredniej znajomości kandydatów, miałby wyższą jakość niż obecne wybory powszechne. Także sami elektorzy, dzięki wyższemu poziomowi cnót, zarazem będąc głównym celem (i aktywnymi uczestnikami) debaty publicznej wymuszaliby wyższy poziom tejże debaty, a w dalszej kolejności i reszty życia politycznego.
Prelegent: dr Patryk Dziurosz-Serafinowicz (Zakład Logiki, Filozofii Nauki i Epistemologii)
Temat: "Niepewne informacje i zmiana przekonań"
Abstrakt: Tematem wystąpienia będzie próba odpowiedzi na pytanie, czy powinniśmy zmieniać nasze przekonania na dany temat w wyniku uzyskania niepewnych informacji. Przedstawione zostaną dwa typy uzasadnienia dla odpowiedzi twierdzącej: uzasadnienie epistemiczne i pragmatyczne. Pierwsze z nich mówi nam, że zmiana przekonań jest racjonalna, ponieważ maksymalizuje trafność naszych przekonań. Drugie z nich mówi nam, że zmiana przekonań jest racjonalna, ponieważ maksymalizuje oczekiwaną użyteczność naszych decyzji.
