Tradycja dla rozwoju

Bez kultury ani rusz?

O dziedzictwie i tradycji jako potencjalnej dźwigni rozwoju lokalnego porozmawiamy już niebawem podczas konferencji online „Tradycja dla rozwoju”.  

Nadbałtyckie Centrum Kultury oraz Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą UG serdecznie zapraszają na konferencję badaczy i praktyków „Tradycja dla rozwoju”, która odbędzie się w dniach 29-30 września w formie online.

Wydarzenie będzie podsumowaniem wielomiesięcznych badań, które realizowane były przez zespół socjologów i antropologów w wybranych gminach województwa pomorskiego. Działania badawcze oraz towarzyszące im spotkania i debaty w regionie są częścią projektu „Tradycja dla rozwoju. W poszukiwaniu potencjałów pomorskich kultur regionalnych”, którego głównym celem jest dokumentacja zmiany kulturowej w obszarze kultury tradycyjnej i ludowej w województwie pomorskim oraz wypracowanie teoretycznego modelu obserwowanych przemian.

Oprócz prezentacji wyników badań Pomorskiego Centrum Badań nad Kulturą UG odbędą się prezentacje, debaty i warsztaty. Porozmawiamy m.in. o tym, jakie znaczenie dla rozwoju lokalnego ma lub może mieć kultura i dziedzictwo kulturowe oraz jak wygląda współczesna kultura regionalna i tradycyjna Pomorza. Gośćmi będą m.in. badacze rozwoju lokalnego, kultury oraz dziedzictwa kulturowego, a także praktycy i animatorzy w różnorodnych ośrodków w Polsce. O zróżnicowaniu inicjatyw kulturalnych sprzyjających rozwojowi opowiedzą lokalni liderzy z kilku zakątków województwa pomorskiego. Konferencję zakończą warsztaty dotyczące lokalnego dziedzictwa.

Serdecznie zapraszamy przedstawicieli instytucji i organizacji z sektora kultury, edukacji i nie tylko; naukowców i badaczy; regionalistów; przedstawicieli samorządów terytorialnych; lokalnych liderów (formalnych i nieformalnych); przedstawicieli mediów oraz wszystkich zainteresowanych kulturą, dziedzictwem, animowaniem społeczności oraz rozwojem lokalnym.

Konferencja w całości w formie online.

Transmisja na profilu Facebook NCK: www.facebook.com/NadbaltyckieCentrumKultury/

Projekt „Tradycja dla rozwoju. W poszukiwaniu potencjałów pomorskich kultur regionalnych”, zaplanowany na lata 2018-2020, dofinansowany jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura ludowa i tradycyjna”.

Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą przy Uniwersytecie Gdańskim oraz Nadbałtyckie Centrum Kultury we współpracy z Instytutem Kaszubskim realizują projekt pn. „Tradycja dla rozwoju. W poszukiwaniu pomorskich kultur regionalnych”. Przedsięwzięcie zaplanowane na lata 2018-2020 dofinansowane jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura ludowa i tradycyjna”.

Cel projektu

Głównym celem projektu jest dokumentacja zmiany kulturowej w obszarze kultury tradycyjnej i ludowej w województwie pomorskim oraz wypracowanie teoretycznego modelu obserwowanych przemian. Zrealizowane zostaną badania empiryczne o zróżnicowanym, interdyscyplinarnym charakterze (socjologicznym, antropologicznym, etnograficznym) w sześciu różnorodnych pomorskich społecznościach o charakterze peryferyjnym. Oprócz działań stricte badawczych projekt zakłada przedsięwzięcia o charakterze animacyjnym i upowszechniającym, skupione wokół zjawisk i praktyk w obrębie kultury i ich kontekstu społecznego oraz zrealizowane przy bliskiej współpracy z lokalnymi partnerami.  

Punkty odniesienia

„Tradycja dla rozwoju…” stanowi kontynuację studiów realizowanych przy udziale Pomorskiego Centrum Badań nad Kulturą UG w obszarze kultury i praktyk kulturowych, w latach 2012-2016 w ramach programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Obserwatorium Kultury”. Punktem wyjścia do badań w ramach „Tradycji dla rozwoju…” jest przede wszystkim rozwinięty w poprzednich studiach „poszerzeniowy” paradygmat w badaniach nad kulturą. Pobudką do badań nad zmianami w obrębie kultury tradycyjnej i jej zróżnicowaniem jest także projekt o charakterze etnograficznym „Niematerialne dziedzictwo kulturowe Pomorza Wschodniego”, realizowany przez Zakład Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Gdańskiego przy udziale Instytutu Kaszubskiego, pod kierownictwem Anny Kwaśniewskiej. 

Działania przygotowawcze

W 2018 roku zespół realizuje działania przygotowawcze, czyli cztery spotkania warsztatowe z ekspertami zewnętrznymi oraz wywiady indywidualne z liderami i ludźmi kultury z różnych obszarów województwa pomorskiego. Działaniom tym towarzyszy analiza danych zastanych, czyli przegląd literatury głownie socjologicznej i antropologicznej dotyczącej przede wszystkim powiązań pomiędzy kulturą ludową i tradycyjną a regionalną i narodową oraz związkami między obszarem kultury a rozwojem społeczno-gospodarczym. Dodatkowo analiza dotyka kwestii zróżnicowań w obrębie województwa służących wyłonieniu studiów przypadku. Etap przygotowawczy zakończy wypracowanie narzędzi badawczych służących do dokumentacji zebranych materiałów oraz wyłonienie sześciu społeczności (rozumianych jako gminna wspólnota samorządowa) znajdujących się poza obszarem metropolitalnym, w których przeprowadzone będą badania.    

Wybór społeczności i zjawisk w nich zachodzących, w których będą realizowane działania projektowe, nastąpi na podstawie zróżnicowanych kryteriów, przede wszystkim:  historycznych, kulturowych, społecznych, ekonomicznych i fizjograficznych. Kryteria te odzwierciedlają̨ zróżnicowanie społeczności pomorskich. Dlatego też do pogłębionych studiów wybrane zostaną̨ miejsca, które reprezentują̨ pewne „typy idealne” pomorskich społeczności. Przy tak zróżnicowanym podziale badania terenowe przeprowadzone zostaną̨ w: gminach wchodzących w skład ziem tzw. dawnych, ale jednak o zróżnicowanym typie kulturowym i etnicznym oraz gminach znajdujących się̨ na terenie Ziem Odzyskanych i również̇ zróżnicowanym profilu społeczno-kulturalnym oraz odmiennych tożsamościach.

Badania w terenie

Celem etapu głównych badań w terenie, które planowane są na 2019 rok, jest zebranie i uporządkowanie materiałów dokumentujących zjawiska i działania z obszaru kultury i dziedzictwa kulturowego. Dodatkowo badacze dokonają pogłębionego opisu badanych społeczności oraz mechanizmów wzajemnych relacji w obrębie kultury oraz relacji między kulturą a otoczeniem. Przeprowadzenie badań w zróżnicowanych środowiskach województwa pomorskiego pomoże w wyodrębnieniu i opisie elementów wspólnych dla przemian kultury tradycyjnej i ludowej, a także odmienności kulturowych, społecznych i tożsamościowych społeczności, w tym ich stopnia zakorzenienia, integracji i roli zasobów kulturowych.

Upowszechnianie i animacja

Rok 2020 poświęcony będzie działaniom upowszechniającym i animacyjnym. Ich efektem będzie między innymi publikacja naukowa podsumowująca główne prace projektowe. W jej ramach oprócz opisu sześciu studiów przypadków oraz syntetyzujących wniosków dotyczących zmian w obszarze kultury ludowej, tradycyjnej i regionalnej, znajdą się także rekomendacje dla zainteresowanych interesariuszy na poziomie regionalnym i lokalnym. Projekt popularyzowany będzie także w mediach regionalnych, w postaci esejów, wywiadów czy reportaży. Podsumowaniem całego przedsięwzięcia będzie dwudniowa konferencja, która oprócz prezentacji wyników badań oraz całego projektu da możliwość spotkań i dyskusji osób zainteresowanych przemianami i społeczną rolą kultury tradycyjnej, ludowej oraz regionalnej. Ponadto w społecznościach, w których zrealizowane zostaną badania terenowe, odbędą się otwarte spotkania o charakterze prezentacyjno-dyskusyjnym.