Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą

Bez kultury ani rusz?

O dziedzictwie i tradycji jako potencjalnej dźwigni rozwoju lokalnego porozmawiamy już niebawem podczas konferencji online „Tradycja dla rozwoju”.  

Nadbałtyckie Centrum Kultury oraz Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą UG serdecznie zapraszają na konferencję badaczy i praktyków „Tradycja dla rozwoju”, która odbędzie się w dniach 29-30 września w formie online.

Wydarzenie będzie podsumowaniem wielomiesięcznych badań, które realizowane były przez zespół socjologów i antropologów w wybranych gminach województwa pomorskiego. Działania badawcze oraz towarzyszące im spotkania i debaty w regionie są częścią projektu „Tradycja dla rozwoju. W poszukiwaniu potencjałów pomorskich kultur regionalnych”, którego głównym celem jest dokumentacja zmiany kulturowej w obszarze kultury tradycyjnej i ludowej w województwie pomorskim oraz wypracowanie teoretycznego modelu obserwowanych przemian.

Oprócz prezentacji wyników badań Pomorskiego Centrum Badań nad Kulturą UG odbędą się prezentacje, debaty i warsztaty. Porozmawiamy m.in. o tym, jakie znaczenie dla rozwoju lokalnego ma lub może mieć kultura i dziedzictwo kulturowe oraz jak wygląda współczesna kultura regionalna i tradycyjna Pomorza. Gośćmi będą m.in. badacze rozwoju lokalnego, kultury oraz dziedzictwa kulturowego, a także praktycy i animatorzy w różnorodnych ośrodków w Polsce. O zróżnicowaniu inicjatyw kulturalnych sprzyjających rozwojowi opowiedzą lokalni liderzy z kilku zakątków województwa pomorskiego. Konferencję zakończą warsztaty dotyczące lokalnego dziedzictwa.

Serdecznie zapraszamy przedstawicieli instytucji i organizacji z sektora kultury, edukacji i nie tylko; naukowców i badaczy; regionalistów; przedstawicieli samorządów terytorialnych; lokalnych liderów (formalnych i nieformalnych); przedstawicieli mediów oraz wszystkich zainteresowanych kulturą, dziedzictwem, animowaniem społeczności oraz rozwojem lokalnym.

Konferencja w całości w formie online.

Transmisja na profilu Facebook NCK: www.facebook.com/NadbaltyckieCentrumKultury/

Projekt „Tradycja dla rozwoju. W poszukiwaniu potencjałów pomorskich kultur regionalnych”, zaplanowany na lata 2018-2020, dofinansowany jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura ludowa i tradycyjna”.

Kim są współczesne gdańszczanki, które działają na rzecz zmiany społecznej? Co je łączy, a co dzieli? Co je napędza, a co blokuje ich aktywność? Co robić, by więcej mieszkanek Gdańska zaangażowało się w życie publiczne? Odpowiedzi na te pytania będą szukać uczestnicy konferencji z cyklu „Gdańszczanki – obywatelki, działaczki, liderki. Konferencja badaczy i praktyków”, która odbędzie się 9 października 2020 r. i będzie transmitowana online przez portal www.gdansk.pl.

Konferencja stanowi zwieńczenie szerszego projektu badawczego pt. „Gdańskie wspólnoty obywatelskie. Perspektywa kobieca”, realizowanego przez Instytut Kaszubski wraz z Pomorskim Centrum Badań nad Kulturą UG. – Celem projektu było stworzenie portretu współczesnych gdańszczanek jako aktywnych uczestniczek miejskiej sfery publicznej. Będziemy starali się zestawić w ramach konferencji wyniki badań z doświadczeniami zarówno liderek środowisk kobiecych, jak i animatorów społecznych i kulturowych działających w tym obszarze – mówi prof. Cezary Obracht-Prondzyński, kierownik projektu. – Poza tym chcemy, by w ramach paneli dyskusyjnych nasze ekspertki i eksperci zaprezentowali kobiecą twarz pomorskiego aktywizmu. Chcemy porozmawiać o radościach, ale też wyzwaniach, jakie niesie aktywność na rzecz zmiany społecznej – dodaje. Konferencja skierowana jest do wszystkich zainteresowanych łączeniem badań naukowych z praktyką społeczną. Otwarta jest na różne środowiska i różne grupy wiekowe. Podczas spotkania poruszone zostaną tematy związane z szeroko rozumianą zmianą społeczną wśród gdańszczanek, poprawą życia lokalnej wspólnoty, działaniami na rzecz równouprawnienia, możliwościami animowania i włączania kobiet w życie publiczne.

Konferencja – w związku z aktualną sytuacją epidemiologiczną w Polsce – przyjmie model hybrydowy, to znaczy zaproszeni goście spotkają się na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego, a uczestnicy wezmą udział w transmisji online poprzez portal gdansk.pl. Udział w transmisji jest bezpłatny i nie wymaga rejestracji. W konferencji wezmą udział zarówno badacze, jak i praktycy. Wyniki projektu przedstawi prof. Cezary Obracht-Prondzyński wraz z członkami zespołu badawczego z Uniwersytetu Gdańskiego. W panelach dyskusyjnych o swoich doświadczeniach opowiedzą m.in. prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz, posłanka Henryka Krzywonos, dziennikarka Dorota Karaś, badaczka Natasza Kosakowska-Berezecka oraz aktywistka Lidia Makowska.

Wydarzeniem towarzyszącym konferencji będzie spacer po Stoczni Gdańskiej, który odbędzie się 9 października 2020 r. Start o godz. 15.30 spod bramy nr 2 Stoczni Gdańskiej. Uczestnicy przespacerują się po Stoczni Gdańskiej Szlakami Kobiet. Przewodniczką będzie Anna Miler ze Stowarzyszenia Arteria, działająca w ramach projektu herstorycznego Instytutu Kultury Miejskiej „Metropolitanka”.

Udział w spacerze jest bezpłatny, jednak wymagana jest rejestracja przez stronę Instytut Kultury Miejskiej:

https://ikm.gda.pl/wydarzenie/dzialaczki-i-liderki-ze-stoczni-gdanskiej-spacer-towarzyszacy-konferencji-gdanszczanki-obywatelki-dzialaczki-liderki/

Szczegółowy program konferencji dostępny na stronach: www.instytutkaszubski.pl oraz www.wns.ug.edu.pl/centrum-kultury

Dołącz do wydarzenia na Facebooku: https://www.facebook.com/events/347575606395903/

***

Organizatorzy: Instytut Kaszubski, Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą

Mecenas projektu badawczego: Port Lotniczy Gdańsk Sp. z o.o.

Patronat medialny: „Gazeta Wyborcza Trójmiasto”, gdansk.pl

Projekt dofinansowano ze środków Miasta Gdańsk.

Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą przy Uniwersytecie Gdańskim oraz Nadbałtyckie Centrum Kultury we współpracy z Instytutem Kaszubskim realizują projekt pn. „Tradycja dla rozwoju. W poszukiwaniu pomorskich kultur regionalnych”. Przedsięwzięcie zaplanowane na lata 2018-2020 dofinansowane jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura ludowa i tradycyjna”.

Cel projektu

Głównym celem projektu jest dokumentacja zmiany kulturowej w obszarze kultury tradycyjnej i ludowej w województwie pomorskim oraz wypracowanie teoretycznego modelu obserwowanych przemian. Zrealizowane zostaną badania empiryczne o zróżnicowanym, interdyscyplinarnym charakterze (socjologicznym, antropologicznym, etnograficznym) w sześciu różnorodnych pomorskich społecznościach o charakterze peryferyjnym. Oprócz działań stricte badawczych projekt zakłada przedsięwzięcia o charakterze animacyjnym i upowszechniającym, skupione wokół zjawisk i praktyk w obrębie kultury i ich kontekstu społecznego oraz zrealizowane przy bliskiej współpracy z lokalnymi partnerami.  

Punkty odniesienia

„Tradycja dla rozwoju…” stanowi kontynuację studiów realizowanych przy udziale Pomorskiego Centrum Badań nad Kulturą UG w obszarze kultury i praktyk kulturowych, w latach 2012-2016 w ramach programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Obserwatorium Kultury”. Punktem wyjścia do badań w ramach „Tradycji dla rozwoju…” jest przede wszystkim rozwinięty w poprzednich studiach „poszerzeniowy” paradygmat w badaniach nad kulturą. Pobudką do badań nad zmianami w obrębie kultury tradycyjnej i jej zróżnicowaniem jest także projekt o charakterze etnograficznym „Niematerialne dziedzictwo kulturowe Pomorza Wschodniego”, realizowany przez Zakład Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Gdańskiego przy udziale Instytutu Kaszubskiego, pod kierownictwem Anny Kwaśniewskiej. 

Działania przygotowawcze

W 2018 roku zespół realizuje działania przygotowawcze, czyli cztery spotkania warsztatowe z ekspertami zewnętrznymi oraz wywiady indywidualne z liderami i ludźmi kultury z różnych obszarów województwa pomorskiego. Działaniom tym towarzyszy analiza danych zastanych, czyli przegląd literatury głownie socjologicznej i antropologicznej dotyczącej przede wszystkim powiązań pomiędzy kulturą ludową i tradycyjną a regionalną i narodową oraz związkami między obszarem kultury a rozwojem społeczno-gospodarczym. Dodatkowo analiza dotyka kwestii zróżnicowań w obrębie województwa służących wyłonieniu studiów przypadku. Etap przygotowawczy zakończy wypracowanie narzędzi badawczych służących do dokumentacji zebranych materiałów oraz wyłonienie sześciu społeczności (rozumianych jako gminna wspólnota samorządowa) znajdujących się poza obszarem metropolitalnym, w których przeprowadzone będą badania.    

Wybór społeczności i zjawisk w nich zachodzących, w których będą realizowane działania projektowe, nastąpi na podstawie zróżnicowanych kryteriów, przede wszystkim:  historycznych, kulturowych, społecznych, ekonomicznych i fizjograficznych. Kryteria te odzwierciedlają̨ zróżnicowanie społeczności pomorskich. Dlatego też do pogłębionych studiów wybrane zostaną̨ miejsca, które reprezentują̨ pewne „typy idealne” pomorskich społeczności. Przy tak zróżnicowanym podziale badania terenowe przeprowadzone zostaną̨ w: gminach wchodzących w skład ziem tzw. dawnych, ale jednak o zróżnicowanym typie kulturowym i etnicznym oraz gminach znajdujących się̨ na terenie Ziem Odzyskanych i również̇ zróżnicowanym profilu społeczno-kulturalnym oraz odmiennych tożsamościach.

Badania w terenie

Celem etapu głównych badań w terenie, które planowane są na 2019 rok, jest zebranie i uporządkowanie materiałów dokumentujących zjawiska i działania z obszaru kultury i dziedzictwa kulturowego. Dodatkowo badacze dokonają pogłębionego opisu badanych społeczności oraz mechanizmów wzajemnych relacji w obrębie kultury oraz relacji między kulturą a otoczeniem. Przeprowadzenie badań w zróżnicowanych środowiskach województwa pomorskiego pomoże w wyodrębnieniu i opisie elementów wspólnych dla przemian kultury tradycyjnej i ludowej, a także odmienności kulturowych, społecznych i tożsamościowych społeczności, w tym ich stopnia zakorzenienia, integracji i roli zasobów kulturowych.

Upowszechnianie i animacja

Rok 2020 poświęcony będzie działaniom upowszechniającym i animacyjnym. Ich efektem będzie między innymi publikacja naukowa podsumowująca główne prace projektowe. W jej ramach oprócz opisu sześciu studiów przypadków oraz syntetyzujących wniosków dotyczących zmian w obszarze kultury ludowej, tradycyjnej i regionalnej, znajdą się także rekomendacje dla zainteresowanych interesariuszy na poziomie regionalnym i lokalnym. Projekt popularyzowany będzie także w mediach regionalnych, w postaci esejów, wywiadów czy reportaży. Podsumowaniem całego przedsięwzięcia będzie dwudniowa konferencja, która oprócz prezentacji wyników badań oraz całego projektu da możliwość spotkań i dyskusji osób zainteresowanych przemianami i społeczną rolą kultury tradycyjnej, ludowej oraz regionalnej. Ponadto w społecznościach, w których zrealizowane zostaną badania terenowe, odbędą się otwarte spotkania o charakterze prezentacyjno-dyskusyjnym. 

Zapraszamy do zapoznania się z wywiadem z doktorem Krzysztofem Stachurą pt. "Gdańsk - miasto dobre do życia", który ukazał się w Dzienniku Bałtyckim 12.10.2018. W wywiadzie przeprowadzonym przez red. Barbarę Szczepułę odnajdą Państwo opis głównych wniosków ze zrealizowanych w tym roku badań. Ich rozwinięcie stanowić będzie osobna publikacja książkowa i numer tematyczny czasopisma Miscellanea Anthropologica et Sociologica poświęcony problematyce tożsamości współczesnych Gdańszczan. Ich wydanie planowane jest w I połowie 2019 roku.

Zapraszamy na pierwszą z dwóch debat w ramach cyklu:
Pomorska Debata o Kulturze 2018: Pomiędzy // Between // Midzë
Pomiędzy kulturą jedzenia a konsumowaniem kultury
 

Debata odbędzie się 16 października 2018 r. o godz. 17:00 w Instytucie Kultury Miejskiej w Gdańsku!

Skąd się wziął współczesny boom na gotowanie? 
Czym różni się „domowe gotowanie” od takiego, które stają się rozrywką lub pasją? 
Dlaczego niektórzy uważają, że jedzenie powinno być przede wszystkim piękne, a inni traktują je jak lekarstwo? 

Na te i inne pytania spróbują odpowiedzieć 
Ewa Kopczyńska (Uniwersytet Jagielloński) i Justyna Straczuk (Instytut Filozofii i Socjologii PAN): socjolożki i badaczki praktyk kulinarnych. 
Rozmowę poprowadzi Agata Bachórz (Uniwersytet Gdański).

Organizatorami wydarzenia są:
Instytut Kaszubski w Gdańsku
Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku 
Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą UG

Kim są współcześni gdańszczanie? Co ich łączy, a co dzieli? Jak widzą siebie we wspólnocie osób o różnych tożsamościach? Odpowiedzi na te pytania będą szukać uczestnicy konferencji „Oblicza gdańskich tożsamości. Jakie były, jakie są, jakie mogą być?”, która odbędzie się 27 września 2018 r. na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego.

Konferencja stanowi zwieńczenie szerszego projektu badawczego pt. „Gdańszczanie A.D. 2018: pomiędzy tradycją a nowoczesnością”, realizowanego przez Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą UG wraz z partnerami i ze wsparciem Urzędu Miasta Gdańska. Badania były prowadzone na reprezentatywnej próbie mieszkańców Gdańska. – Chcieliśmy zbadać przemiany tożsamości osób mieszkających w Gdańsku. „Rdzenni” gdańszczanie mają zazwyczaj silne przywiązanie i związek z miastem. W dzieciństwie ważne były dla nich tożsamości dzielnicowe, związane z miejscem dorastania. Natomiast tożsamość osób, które przyjeżdżają do Gdańska, jest często niepewna, choć skłania się ku Gdańskowi – wskazywał w wykładzie inauguracyjnym V Światowego Zjazdu Gdańszczan prof. Cezary Obracht-Prondzyński, kierownik projektu badawczego. – Gdańsk jest doceniany za to, że jest kameralną metropolią, a jednocześnie miastem pełnym możliwości. Mieszkańcy postrzegają je jako miejsce przyjazne i dobre do życia – dodał.

W konferencji wezmą udział zarówno badacze, jak i praktycy kultury. Wyniki projektu przedstawi prof. Cezary Obracht-Prondzyński wraz z innymi członkami zespołu badawczego z Uniwersytetu Gdańskiego. O wyzwaniach związanych z badaniem tożsamości mieszkańców polskich miast opowie prof. Marek Szczepański z Uniwersytetu Śląskiego. W panelach dyskusyjnych udział wezmą m. in. prof. Maria Mendel z Uniwersytetu Gdańskiego, Mikołaj Chrzan, redaktor naczelny „Gazety Wyborczej Trójmiasto”, Olga Dębicka, autorka książki „Fotografie z tłem. Gdańszczanie po 1945 roku” oraz prof. Jakub Szczepański z Politechniki Gdańskiej.

Wydarzeniem towarzyszącym konferencji są spacery po Gdańsku, które odbędą się 28 września 2018 r. Pierwszy z nich poprowadzi prof. Cezary Obracht-Prondzyński, który opowie o wielokulturowości Gdańska. W drugim uczestnicy przejdą się szlakiem gdańskich kobiet, o którym opowie Anna Miler ze Stowarzyszenia Arteria i Metropolitanki.

PROGRAM W ZAŁĄCZENIU PONIŻEJ WPISU

Aby wziąć udział w konferencji i spacerach, wymagana jest REJESTRACJA: http://bit.ly/rejestracja_oblicza

Wstęp wolny!

***

Organizator: Instytut Kaszubski

Współorganizatorzy: Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą, Instytut Kultury Miejskiej

Patronat medialny: "Gazeta Wyborcza Trójmiasto", Radio Gdańsk, Radio Mors

www.instytutkaszubski.pl

www.wns.ug.edu.pl/centrum-kultury

www.ikm.gda.pl

Przełom lat to powtarzający się rokrocznie pracowity okres intensywnych działań związanych zarówno z kończeniem projektów z roku minionego, jak i planowanie kolejnego roku i projektów do realizacji. Jako Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą w ostatnich tygodniach intensywnie pracowaliśmy nad obiema sprawami. Centrum jako partner złożyło wiele projektów na rok 2018. 

Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą UG w roku 2018 planuje:

• Realizację projektów badawczych
• Działania upowszechniające
• Działania animacyjne.

Już wkrótce konkursy zostaną rozstrzygnięte, a my liczymy będziemy mogli poinformować o wszystkich pozytywnych informacjach zwrotnych! 

Zapraszamy do zapoznania się z dwiema publikacjami, będącymi efektem projektu „Pomorskie poszerzenie pola kultury”, zrealizowanego przez Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą UG oraz Nadbałtyckiego Centrum Kultury.

Pierwsza z publikacji, to efekt badań Zespołu Pomorskiego Centrum Badań nad Kulturą UG. Książka pod tytułem „Przemiany pomorskiego sektora kultury 2012-2017” jest efektem wspólnej pracy w ramach kilku projektów badawczych członków zespołu, zawierająca analizy ilościowe i komentarze do poszczególnych wątków przemian pomorskiego sektora kultury na przestrzeni ostatnich 5 lat.

„Nie mam wątpliwości, że raport został przygotowany rzetelnie i zgodnie z duchem narzędzi oraz technik badawczych zaliczanych do pola badań o charakterze ilościowym. Podjęte procedury badawcze, zastosowane narzędzia, a przede wszystkim komentarze i wnioski – większość z nich raczej o wydźwięku jakościowym – przekonują, że mamy do czynienia z przedsięwzięciem zniuansowanym i poprawnym metodycznie. (…) Raport przynosi wiele danych ilościowych oraz cenny zbiór ich interpretacji. Zestawienie ich z wynikami poprzednich badań nad sektorem kultury pozwala na uchwycenie dynamiki przemian tego pola: niejednoznacznej, a czasem wręcz zaskakującej. Rezultatem jest aktualny, potrzebny i skłaniający do refleksji nad polityką kulturalną – nie tylko w wymiarze regionalnym – zbiór wniosków”.

dr hab. Waldemar Kuligowski, prof. UAM

Zachęcamy również do drugiej publikacji o charakterze pokonferencyjnym, pod tytułem:
„Pomorskie poszerzenie pola kultury: dylematy - konteksty – działania”, pod redakcją prof. Cezarego Obrachta-Prondzyńskiego oraz Piotra Zbieranka.
W publikacji znajdują się artykuły głosami wybitnych badaczy oraz praktyków. W publikacji znajdą Państwo teksty prof. Marka Krajewskiego, prof. Tomasza Szlendaka, czy prof. Doroty Ilczuk oraz Anny Karpińskiej, ale również Marty Białek-Graczyk, Wojciecha Kłosowskiego, czy Aleksandry Szymańskiej.

Zachęcamy do lektury!

• Demokracji lokalnej – udziału obywateli w demokracji lokalnej poprzez zastosowanie nowych metod i form partycypacji (jak np. panele obywatelskie),
• Rewitalizacji – zaangażowanie kultury w procesy rekultywacji (odzyskiwania przez mieszkańców) przestrzeni zdegradowanych,
• Cyfryzacji – kultura jako narzędzie przekazywania kompetencji cyfrowych i przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu,
• Edukacji – kultura jako narzędzie dostarczające zarówno treści edukacyjnych (np. sztuka w różnych formach), jak i jej form (np. drama czy możliwość ekspresji artystycznej w innych formach).