Historia gdańskiej socjologii

Historia gdańskiej socjologii sięga dalej w przeszłość niż historia samego Uniwersytetu Gdańskiego. Pierwsza Katedra Socjologii w Gdańsku powstała już w 1958 roku w Wyższej Szkole Pedagogicznej. Kiedy w 1970 roku, z połączenia WSP z Wyższą Szkołą Ekonomiczną w Sopocie, powstał Uniwersytet Gdański, powołano Instytut Filozofii i Socjologii.

W 1989 roku Zakład Socjologii – część Instytutu – podzielił się na zakłady; Socjologii Ogólnej, kierowany przez Brunona Synaka  oraz Zakład Socjologii Kultury,pod kierunkiem Kazimierza Sopucha. W tym czasie nie prowadzono jeszcze studiów na kierunku socjologia. Pracownicy i pracownice zakładu prowadzili wówczas zajęcia ogólno-uczelniane na innych kierunkach, realizowali badania empiryczne we współpracy z Naukowym Kołem Socjologów (powstałym w 1963 roku) oraz zrzeszali się w Gdańskim Oddziale Polskiego Towarzystwa Socjologicznego (od 1970 r.) współpracując z socjologami z innych trójmiejskich uczelni.

Wspominając o kole socjologów warto podkreślić bogate i niezwykle doniosłe dla Instytutu tradycje studenckiego ruchu naukowego. Pod nieobecność studiów socjologicznych wspomniane Koło Naukowe Socjologów stanowiło dla środowiska substytut pracy dydaktycznej z własnymi studentami i było „oczkiem w głowie” całej społeczności socjologicznej. KNS od połowy lat 60. prowadziło intensywne badania terenowe na Pomorzu a w dekadzie lat 70. nawiązało owocną współpracę międzyuczelnianą i międzynarodową. Dziś spadkobiercą i kontynuatorem tych tradycji jest koło studenckie „Socjokolektiv” zawiązane w grudniu 2003 roku i od tego czasu aktywnie organizujące życie naukowe studentów socjologii.

Po dekadach oczekiwania w władze Uniwersytetu, w ramach powstałego w 1990 roku Wydziału Nauk Społecznych, zdecydowały się wreszcie uruchomić kierunek socjologia. Plany uruchomienia studiów socjologicznych sięgały roku 1980 więc ich pojawienie się powitano z wielkim entuzjazmem. W tym samym roku powstało czasopismo naukowe „Miscellanea Sociologica et Anthropologica”, którym w ostatnich latach kierowali Anna Kłonkowska i Michał Kaczmarczyk.

Instytut Filozofii i Socjologii rozwijał się dynamicznie przez lata następujące bezpośrednio po transformacji ustrojowej. W 1994 roku powstała Biblioteka Instytutu i Pracownia Realizacji Badań Socjologicznych. W 1998 roku utworzono socjologiczne studia zaoczne. Rozwijała się również oferta dydaktyczna, która zaowocowała w 2006 r. zmianą nazwy i struktury instytutu przekształconego – na skutek rosnącej roli kształcenia dziennikarskiego – w Instytut Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa. Nowy Instytut kierowany był na zmianę przez filozofów i socjologów. W latach 2005-2012 dyrektorem IFSiD był Cezary Obracht-Prondzyński , a w latach 2016-2019 Dorota Rancew-Sikora.

Zastępcami zajmującymi się sprawami studentów i dydaktyką byli Tomasz Tobis i Wojciech Zieliński. W 2008 roku IFSiD przeprowadził się z dawnej siedziby przy ulicy Bielańskiej do nowoczesnego i bogato wyposażonego budynku Wydziału Nauk Społecznych na Kampusie w Oliwie.

            W 2014 roku gdańska socjologia uzyskała uprawnienia do nadawania stopnia doktora a w 2015 roku utworzyła Socjologiczne Studia Doktoranckie. Od 2019 roku socjologia  oferuje zainteresowanym jedno miejsce w nowo-powstałej Szkole Doktorskiej. W roku 2017 powstało Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą, skupiające zespół złożony głównie z pracowników Zakładu Antropologii Społecznej i realizujące projekty poświęcone problematyce uczestnictwa w kulturze i przemianom w instytucjach kultury. Ponadto gdańscy socjologowie realizują duże projekty dotyczące tożsamości Gdańska, problematyki etnicznej i regionalnej, zwłaszcza terenu Kaszub i Pomorza, socjologii sportu, szczególnie dotyczącej kibiców piłki nożnej, socjologii pary, cielesności i płci, migracji, teorii socjologicznej, socjologii prawa, ruchów i zmian społecznych, problemów wykluczenia społecznego i bezdomności, aktywności lokalnej, socjologii miasta, uzależnienia cyfrowego, socjologii pracy, nierówności społecznych, dyskursu publicznego, społeczeństwa obywatelskiego, życia codziennego i metodologii badań socjologicznych.

Gdańską socjologię od początku jej istnienia wyróżnia pełen pasji i oddania nauce zespół, zaangażowanie w rozwiązywanie problemów społecznych oraz wspomaganie społeczności lokalnych, regionalny i mniejszości. Gdańskie środowisko socjologiczne współpracuje naukowo z najważniejszymi ośrodkami w Polsce oraz czołowymi uniwersytetami skandynawskimi, niemieckimi, brytyjskimi i amerykańskimi. 

W wyniku reformy zakładającej odrębną ocenę parametryczną dyscyplin naukowych władze Uniwersytetu Gdańskiego podjęły w 2019 roku decyzję o podzieleniu IFSiD na trzy instytuty związane z odrębnymi dyscyplinami i kierunkami studiów. W efekcie tej decyzji powstał Instytut Socjologii kierowany w okresie przejściowym (styczeń – wrzesień 2020 roku) przez Radosława Kossakowskiego. Od roku akademickiego 2020-21 Rektor UG powołał dla Instytutu Socjologii pierwsze władze na pełną kadencję. Ponownie dyrektorem IS został Radosław Kossakowski, a jego zastępcą do spraw dydaktyki Bartosz Mika.