Relacja z uroczystości upamiętniającej działalność prof. Jana Strelaua 30.05.2022
Dnia 30 maja 2022 z inicjatywy Burmistrza Bytowa - pana Ryszarda Sylki oraz Prezesa Instytutu Kaszubskiego - pana prof. dra hab. Cezarego Obrachta-Prondzyńskiego odbyła się uroczystość upamiętniająca działalność prof. dr hab. Jana Strelaua. Uroczystość rozpoczęła się o godz. 12.00 w Sali Portretowej Muzeum Zachodniokaszubskiego w Bytowie. Swoje prezentacje dotyczące osoby Profesora, ale także miasta Bytowa, jego społeczności i tradycji akademickich przedstawili prelegenci: prof. Jerzy Brzeziński, prof. Zenon Romanow oraz prof. Cezary Obracht-Prondzyński. Zwieńczeniem oficjalnej części uroczystości było odsłonięcie tablicy pamiątkowej przy ul. Drzymały 4.
Notka o Profesorze Janie Strelau
(na podstawie materiałów prof. dra hab. Cezarego Obrachta-Prondzyńskiego)
„Kaszuba, Polak z wyboru, człowiek z pogranicza” - tak o Profesorze Janie Strelau pisze prof. Cezary Obracht-Prondzyński. Bohater uroczystości w Bytowie urodził się w 1931 roku w ówczesnym Wolnym Mieście Gdańsku. Dzieciństwo i okupację spędził w Tczewie, którego pod koniec życia został honorowym obywatelem. Po wojnie rodzina Jana Strelau przeniosła się d Bytowa, gdzie Profesor ukończył gimnazjum i podjął naukę w liceum ogólnokształcącym. Aktywność społeczna (zwłaszcza w harcerstwie i drużynie strażackiej) ściągnęła na niego uwagę Urzędu Bezpieczeństwa. Był zmuszany do współpracy, gdy zaś przeciwstawił się UB, został usunięty z liceum „z wilczym biletem”. Dzięki zaprzyjaźnionemu ks. Stanisławowi Szczerbińskiemu kontynuował naukę w Małym Seminarium Duchownym w Słupsku, a w 1951 rozpoczął studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Po dwóch latach przeniósł się na Uniwersytet Warszawski. Aresztowany w 1956, po wyjściu z więzienia kontynuował studia. W tym samym roku ożenił się z Krystyną Mazur.
Kilka miesięcy później ukończył studia. Tematem jego pracy magisterskiej była „Ruchliwość procesów nerwowych w analizatorze wzrokowym i słuchowym człowieka”
W październiku 1957 (jeszcze jako student V roku) podjął pracę „zastępcy asystenta” na Uniwersytecie Warszawskim, na którym pracował nieprzerwanie do 2001 r. Współtworzył pierwszy w Polsce Wydział Psychologii, założył pierwszą w Polsce Katedrę Psychologii Różnic Indywidualnych (którą kierował w latach 1984-2001) oraz stworzył Interdyscyplinarne Centrum Genetyki Zachowania. Na tej uczelni uzyskał wszystkie swoje stopnie i tytuły naukowe: doktora nauk w zakresie psychologii (1963), doktora habilitowanego (1968), stanowisko profesora nadzwyczajnego (1976) oraz tytuł profesora zwyczajnego (1982).
Po przejściu na emeryturę prof. Strelau zaczął pracować w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie, gdzie został pierwszym dziekanem Wydziału Psychologii, a w latach 2002-2013 – prorektorem ds. nauki.
Jest autorem prawie 300 prac naukowych (w tym 44 książek, których był autorem, współautorem lub redaktorem naukowym), przetłumaczonych na kilka języków. Wiele z nich stanowi kamienie milowe w rozwoju psychologii i jej dydaktyki. Wśród najbardziej znaczących wymienić można: Różnice indywidualne. Historia – determinanty – zastosowania (Scholar, 2014; wyd. 2 2015); Temperament jako regulator zachowania. Z perspektywy półwiecza badań (Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2006; przekład na język angielski Eliot Werner Publications, 2008) oraz Temperament: A Psychological Perspective (Plenum Press, 1998; przekład na język polski „Psychologia temperamentu”, PWN, 1998). Niewątpliwie należy odnotować redakcję obszernych podręczników akademickich: Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 1 i 2, wspólnie z Dariuszem Dolińskim, GWP, 2008) oraz Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 1, 2, 3, GWP, 2000).
Za osiągnięcia naukowe prof. J. Strelau uzyskał wiele prestiżowych wyróżnień krajowych i zagranicznych. W 2012 Prezydent RP Bronisław Komorowski odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Oprócz aktywności badawczej pełnił wiele funkcji w świecie naukowym – zarówno na uczelniach, jak i w towarzystwach naukowych. Był członkiem Europejskiej Akademii Nauk, a w latach 2002-2006 - wiceprezesem Polskiej Akademii Nauk. Został zapamiętany jako niezwykły uczony i nauczyciel.
